| nome scientifico |
famiglia |
nome comune |
nome locale |
forma biologica |
categoria corologica |
rilievi M. Pisano |
ecologia in Italia e varie |
presente al Parco? |
frequenza sul M. Pisano |
presente a Calci? |
| Sambucus nigra L. |
Adoxaceae |
sambuco comune, s. nero |
|
P caesp |
Europ.-Caucas. |
BD, BI, C, U |
boschi umidi, schiarite, cedui, siepi (0-1400m) |
|
cc |
x |
| Viburnum tinus L.subsp.tinus |
Adoxaceae |
viburno-tino, alloro-tino, lauro-tino, lentaggine |
|
P caesp |
Stenomedit. |
BS |
leccete, boschi sempreverdi, siepi (0-800m) |
|
c |
x |
| Agave americana L. |
Agavaceae |
agave |
|
P caesp |
Nordamerica |
G |
introdotta nel XVI sec. (0-600m) |
|
c nat |
x |
| Yucca aloifolia L. |
Agavaceae |
|
|
P caesp |
Centroamerica |
C |
|
|
c nat |
x |
| Cotinus coggygria Scop. |
Anacardiaceae |
sommacco |
|
NP (P caesp/Pscap) |
S-Europ.-Turan. |
|
cespuglieti e rupi (calcare), (0-900m) |
|
|
|
| Pistacia lentiscus L. |
Anacardiaceae |
lentisco |
|
P caesp |
Stenomedit. |
BS, M, G |
macchia medit., soprattutto costiera (0-700m) |
|
c |
x |
| Pistacia terebinthus L. |
Anacardiaceae |
terebinto |
|
P caesp (P scap) |
Eurimedit. |
M |
pendii aridi e rupi (calc.), boschi termofili (0-900m) |
|
rr |
|
| Pistacia vera L. |
Anacardiaceae |
pistacchio |
|
P scap |
E-Medit. |
|
coltivato (0-700m) |
|
colt |
|
| Periploca graeca L. |
Apocynaceae |
periploca |
|
P lian |
NE-Medit. |
|
boschi umidi, siepi. (lit.) |
|
rr |
|
| Vinca difformis Pourr.subsp.difformis |
Apocynaceae |
pervinca ovata |
|
Ch rept |
W-Medit. |
|
boschi, siepi (0-800m) |
|
|
|
| Vinca major L.subsp.major |
Apocynaceae |
pervinca maggiore |
|
Ch rept |
Eurimedit. |
C |
boschi, siepi, parchi (0-800m) |
|
c |
x |
| Vinca minor L. |
Apocynaceae |
pervinca minore |
|
Ch rept |
Medio-Europeo-Caucas. |
BD |
boschi di latifoglie, soprattutto di rovere e farnia (0-1300m) |
|
r |
|
| Ilex aquifolium L. |
Aquifoliaceae |
agrifoglio |
|
P caesp/P scap |
Submedit.-Subatl. |
BD, BI, BC, C |
boschi, soprattutto faggete (0-1400m) |
|
cc |
x |
| Hedera helix L.subsp.helix |
Araliaceae |
edera |
|
P lian |
Submedit.-Pontico |
BD, BI, BS, BC, U |
boschi medit.e submedit. (0-800m) |
x |
cc |
x |
| Chamaerops humilis L. |
Arecaceae |
palma nana, cefaglione |
|
P scap |
Steno-Medit.-Occid. |
BD |
macchie e boscaglie sempreverdi (0-600m). Sul M. Pisano, segnalata nel territorio di Buti, � da considerarsi inselvatichitད |
|
nat |
|
| Asparagus acutifolius L. |
Asparagaceae |
asparago |
|
G rhiz |
Stenomedit. |
BS, M, G, C |
macchie, leccete, boschi caducifogli, siepi (0-1300m) |
x |
cc |
x |
| Artemisia absinthium L. |
Asteraceae |
assenzio vero |
|
Ch suffr (H scap) |
E-Medit. (?) divenuta Subcosmop. |
C |
incolti aridi, siepi, muri (0-1100m) |
|
c |
|
| Artemisia alba Turra |
Asteraceae |
assenzio maschio, erba regina |
|
Ch suffr |
S-Europ. (Submedit.) |
G |
prati aridi, pendii sassosi (calc.) (0-1300m) |
|
r |
|
| Helichrysum italicum (Roth) G. Don subsp.italicum |
Asteraceae |
elicriso, perpetuini d’Italia |
|
Ch suffr |
S-Europ. |
G, M, R |
macchie, garighe, prati aridi (0-800, max 1400m) |
|
c |
x |
| Helichrysum stoechas (L.) Moench. |
Asteraceae |
perpetuini profumato |
|
Ch suffr |
W-Medit. (Steno-) |
|
macchie e garighe (0-1000m) |
|
|
|
| Phagnalon saxatile (L.) Cass. |
Asteraceae |
scuderi angustifoglio |
|
Ch suffr |
W-Medit. |
C |
rupi, muri (0-600m) |
|
rr |
|
| Phagnalon sordidum (L.) Rchb. |
Asteraceae |
scuderi tricefalo |
|
Ch suffr |
W-Medit. |
R |
rupi, muri (0-600m) |
|
c |
x |
| Santolina marchii Arrigoni |
Asteraceae |
crespolina di Marchi |
|
NP |
|
|
coltivata e sporadicamente subspontanea su ruderi e macerie (0-1000m) |
|
|
|
| Staehelina dubia L. |
Asteraceae |
pennellini |
|
Ch frut |
W-Medit. |
G |
pendii aridi e sassosi, garighe (0-700m) |
|
r |
|
| Alnus cordata (Loisel.) Loisel. |
Betulaceae |
ontano napoletano, o. cordato |
|
P scap |
Orig. Endem. |
BD, C |
boschi montani 80-1500m) |
|
c nat |
x |
| Alnus glutinosa (L.) Gaertner |
Betulaceae |
ontano comune, o. nero |
|
P scap |
Paleotemp. |
BI, BD, U |
boschi e cespuglieti lungo corsi d’acqua, suoli torbosi asfittici (0-800, raramente 1200m) |
|
cc |
x |
| Carpinus betulus L. |
Betulaceae |
carpino comune, c. bianco |
|
P scap/P caesp |
Centroeurop.-Caucas. |
BD, U |
boschi mesofili (0-1200m) |
|
r |
|
| Corylus avellana L. |
Betulaceae |
nocciolo comune |
|
P caesp |
Europ.-Caucas. |
BD, BI |
sottobosco in boschi di aghifoglie e latifoglie (0-1700m) |
|
c |
x |
| Ostrya carpinifolia Scop. |
Betulaceae |
carpino nero |
|
P caesp/P scap |
Circumbor. |
BD, BS, M |
cespuglieti e cedui (0-1000m), terreno calcareo o debolmente acido |
|
c |
x |
| Erysimum cheiri (L.) Crantz |
Brassicaceae |
violaciocca gialla |
|
Ch suffr |
Orig. Euri-Medit. |
|
muri, dirupi, rocce calc. (0-1000m) |
|
nat |
|
| Iberis saxatilis L. |
Brassicaceae |
iberide rupestre |
|
Ch suffr |
N-Medit. – Mont. |
|
rupi e pietraie (calcare), (1000-2000m) |
|
|
|
| Buxus sempervirens L. |
Buxaceae |
bosso |
|
NP, P caesp (P scap) |
Submedit.- Subatlant. |
|
boschi termofili di latifoglie, rupi, pietraie |
|
colt |
|
| Opuntia ficus-indica (L.) Mill. |
Cactaceae |
fico d’India |
|
P succ |
Orig. Neotropic. |
C |
|
|
c nat |
x |
| Opuntia stricta (Haworth) Haworth |
Cactaceae |
|
|
P succ |
Orig. Centroamerica |
G |
|
|
rr nat |
|
| Trachelium caeruleum L.s.l. |
Campanulaceae |
trachelio coltivato |
|
Ch suffr |
W-Medit. |
C |
vecchi muri (0-600m) |
|
rr nat |
|
| Humulus lupulus L. |
Cannabaceae |
luppolo comune |
|
P lian |
Europ.-Caucas. |
C |
boschi umidi, siepi (0-1200m) |
|
c |
x |
| Capparis spinosa L. subsp.rupestris (Sm.) Nyman |
Capparaceae |
cappero |
|
NP |
Eurasiat.(Subtrop.) |
C |
rupi maritt. (calcare), muri (0-1000m) |
|
cc nat |
x |
| Lonicera caprifolium L. |
Caprifoliaceae |
caprifoglio comune, madreselva, abbracciabosco, legabosco, uva di S. Giovanni, manicciola |
|
P lian |
SE- Europ. |
M, (BS?) |
boschi caducifogli, boscaglie, siepi, vigne (0-1200m) |
|
r |
|
| Lonicera etrusca Santi |
Caprifoliaceae |
caprifoglio etrusco |
|
P lian |
Eurimedit. |
M, (BS?) |
boschi termofili (querceti submedit., leccete), boscaglie, siepi (0-1100m) |
|
r |
|
| Lonicera implexa Aiton subsp.implexa |
Caprifoliaceae |
caprifoglio mediterraneo, madreselva mediterranea |
|
P lian |
Stenomedit. |
BC, G, M (BS?) |
macchie, leccete (0-800m) |
|
c |
x |
| Lonicera japonica Thunb. |
Caprifoliaceae |
caprifoglio giapponese |
|
P lian |
Orig. E-Asiat. |
C |
(0-600m) |
|
r nat |
x |
| Lonicera periclymenum L. |
Caprifoliaceae |
caprifoglio atlantico |
|
P lian |
W-Europ. (Subatl.) |
|
boschi di latifoglie (suolo acido), (500-1400m) |
|
|
|
| Cerastium arvense L.subsp.suffruticosum (L.) Ces. |
Caryophyllaceae |
peverina a foglie strette |
|
H scap/Ch suffr |
Orof.-S-Europ. |
G |
ambienti aridi e spesso sassosi (300-2900m) |
|
|
|
| Cerastium tomentosum L. |
Caryophyllaceae |
peverina tomentosa |
|
Ch suffr |
Orig. Endem. |
|
ghiaioni, macereti, pendii rupestri (calc.), (600-2200m); diffuso nell’Appennino dai Sibillini alla Calabria, in Sicilia Sett.; altrove coltivato e spesso subspontaneo |
|
|
|
| Stellaria holostea L.subsp.holostea |
Caryophyllaceae |
centocchio garofanina |
|
Ch scap |
Europ.-Caucas. |
BD |
boschi chiari, radure, siepi (100-1500m) |
|
r |
x |
| Euonymus europaeus L. |
Celastraceae |
fusaria comune, berretto da prete, corallini |
|
P caesp |
Eurasiat. |
BD |
boschi di latifoglie (soprattutto querceti e castagneti), siepi (0-800m, in Sicilia 400-1300m) |
|
c |
x |
| Cistus creticus L. subsp.eriocephalus (Viv.) Greuter e Bourdet |
Cistaceae |
cisto di Creta |
|
NP |
Medit.-Pontico |
G |
macchie e garighe (0-1200m) |
|
r |
|
| Cistus monspeliensis L. |
Cistaceae |
cisto di Montpellier |
|
NP |
Stenomedit.-Macarones. |
M,G |
garighe e macchie degradate (0-700m) |
|
c |
x |
| Cistus salviifolius L. |
Cistaceae |
cisto femmina |
|
NP |
Stenomedit. |
M, G, BC, BD |
leccete, macchie, garighe (silice), (0-1200m) |
|
c |
x |
| Fumana arabica (L.) Spach |
Cistaceae |
fumana d’Arabia |
|
Ch suffr |
S-Medit.-Turan. |
|
garighe, rupi soleggiate (calcare), (0-600m) |
|
|
|
| Fumana ericifolia Wallr. |
Cistaceae |
|
|
Ch suffr |
Stenomedit. |
G, M |
confusa con F. procumbens |
|
c |
x |
| Fumana laevis (Cav.) Pau |
Cistaceae |
|
|
Ch suffr |
Stenomedit. |
G |
garighe, rupi, soprattutto zone costiere (0-600m) |
|
c |
x |
| Fumana thymifolia (L.) Spach ex Webb |
Cistaceae |
fumana vischiosa |
|
Ch suffr |
Stenomedit. |
G |
pendii aridi sassosi e rupestri (calcare), (0-1000m) |
|
r |
x |
| Helianthemum apenninum (L.) Mill.subsp.apenninum |
Cistaceae |
eliantemo degli Appennini |
|
Ch suffr |
SW-Europ. |
G |
rupi e pendii aridi sassosi (calcare), (0-1800m) |
|
rr |
|
| Helianthemum nummularium (L.) Mill.subsp.obscurum (Celak.) Holub |
Cistaceae |
eliantemo maggiore |
|
Ch suffr |
Europ.-Caucas. |
C, M |
prati aridi steppici submediterranei (calcare), (0-1500m) |
|
c |
x |
| Helianthemum oelandicum (L.) Dum. Cours.subsp.italicum (L.) Ces. |
Cistaceae |
eliantemo rupino |
|
Ch suffr |
Orof.-SW Europ. |
G |
pascoli aridi montani (calcare), (100-1800m) |
|
c |
x |
| Cornus mas L. |
Cornaceae |
corniolo maschio |
|
P caesp/P scap |
SE Europ.-Pontico |
BD |
boschi di latifoglie submedit. (0-1400m) |
|
|
|
| Cornus sanguinea L.s.l. |
Cornaceae |
corniolo sanguinello |
|
P caesp |
Eurasiat.-temp. |
U, BD, M, (BS?) |
boschi di latifoglie, siepi (0-1300m) |
|
c |
x |
| Sedum dasyphyllum L. |
Crassulaceae |
borracina cinerea |
|
Ch succ |
Eurimedit. |
R, C |
rupi (pref. silice), ghiaie, muri (0-1800, raram. 2400m) |
|
c |
x |
| Sedum album L. |
Crassulaceae |
borracina bianca |
|
Ch succ |
Eurimedit. |
G |
ghiaie, rupi soleggiate, muri (0-1600, raram.2000m) |
|
r |
|
| Sedum monregalense Balb. |
Crassulaceae |
borracina di MondovB |
|
Ch succ |
Endem. |
R |
rupi e pietraie su silice e serpentino (600-2100m) |
|
rr |
x |
| Sedum rupestre L. |
Crassulaceae |
borracina rupestre |
|
Ch succ |
W e Centroeurop. |
G |
pietraie e rupi (calcare), (0-600m) |
|
c |
x |
| Sedum sediforme (Jacq.) Pau |
Crassulaceae |
borraccina di Nizza |
|
Ch suffr |
Steno-Medit. |
|
rupi, pietraie, muri (calcare), (0-1000, raramente 1600m) |
|
|
|
| Sedum sexangulare L. |
Crassulaceae |
borracina insipida, erba pignola |
|
Ch succ |
Centroeurop. (?) |
R, C |
muri, ghiaie, sabbie, rocce (0-2050m) |
|
c |
x |
| Cupressus sempervirens L. |
Cupressaceae |
cipresso |
|
P scap |
Eurimedit. |
BS |
|
|
cc nat |
x |
| Juniperus communis L. |
Cupressaceae |
ginepro comune |
|
P caesp |
Circumbor. |
BC, G, BD |
pascoli e boschi aridi (0-1500m, raramente pime |
|
cc |
x |
| Juniperus oxycedrus L.subsp.macrocarpa (Sibth.e Sm) Neilr. |
Cupressaceae |
ginepro coccolone |
|
P caesp |
Euri-Medit. |
BC |
soprattutto su sabbie litoranee |
|
rr |
|
| Carex pendula Hudson |
Cyperaceae |
|
|
He |
Eurasiat. |
BI, U |
|
|
c |
x |
| Pteridium aquilinum (L.) Kuhn subsp.aquilinum |
Dennstaedtiaceae |
felce aquilina |
|
G rhiz |
Cosmop. |
BD, BC, M, C |
|
|
cc |
x |
| Dryopteris filix-mas (L.) Schott |
Dryopteridaceae |
(felce) |
|
G rhiz |
Subcosmop. |
BI |
|
|
c |
x |
| Polystichum setiferum (Forssk.) Woyn. |
Dryopteridaceae |
(felce) |
|
G rhiz/H ros |
Circumbor. |
BI, M (BS?) |
|
|
cc |
x |
| Arbutus unedo L. |
Ericaceae |
corbezzolo, albatro |
|
P |
Stenomedit. |
BD, BS, BC, M, G, R |
macchie, leccete (silice), (0-800m) |
|
cc |
x |
| Calluna vulgaris (L.) Hull |
Ericaceae |
brugo, erica, scopetti |
|
Ch frut |
Circumbor. |
BC, M (BS?), BD |
brughiere, pascoli magri, cespuglieti, boschi di conifere, sempre su suoli fortemente acidificati (0-2000, max 2750m) |
|
cc |
x |
| Erica arborea L. |
Ericaceae |
erica arborea, radica, stipa, scopa |
|
P caesp |
Stenomedit. |
BD, BS, BC, M, G, R |
macchie, cedui di leccete, garighe (silice o suoli acidificati), (0-1200m). Parti basali con legno duro e poco combustibile che fornisce la Radica per pipe. |
|
cc |
x |
| Erica scoparia L.subsp.scoparia |
Ericaceae |
erica da scope, scopa |
|
P caesp |
W-Medit. |
BC, M (BS?) |
macchie e garighe, soprattutto dopo ripetuti incendi (0-900M) |
|
cc |
x |
| Vaccinium myrtillus L. |
Ericaceae |
mirtillo nero |
|
Ch frut |
Circumbor. |
BD, C, M |
boschi, brughiere, cespuglieti, pascoli, sempre su suolo umificato acido (1200-2000, raram. 300-2800m) |
|
c |
x |
| Euphorbia amygdaloides L.subsp.amygdaloides |
Euphorbiaceae |
euforbia delle faggete |
|
Ch suffr |
Centroeurop.-Caucas. |
BD |
boschi di latifoglie, soprattutto faggete (0-1800m) |
|
c |
x |
| Euphorbia characias L. |
Euphorbiaceae |
euforbia cespugliosa |
|
NP |
Stenomedit. |
G |
leccete, macchie, garighe (0-1000m) |
|
c |
x |
| Euphorbia dendroides L. |
Euphorbiaceae |
euforbia arborescente |
|
NP |
Stenomedit.-Macarones. |
R |
rupi presso il mare (pref. calcare), (0-700m) |
|
rr |
|
| Euphorbia spinosa L.subsp.spinosa |
Euphorbiaceae |
euforbia spinosa |
|
Ch suffr |
N-Medit. (Euri-) |
G |
rupi, ghiaie, pendii aridi e sassosi (100-1400m), questa sottospecie su calcare |
|
c |
|
| Calicotome spinosa (L.) Link |
Fabaceae |
sparzio spinoso |
|
P caesp |
Steno-Medit. |
|
macchie degradate (soprattutto per incendio) su terreno generalmente acido (0-800m) |
|
|
|
| Colutea arborescens L. |
Fabaceae |
vesicaria |
|
P caesp |
Euri-Medit.(Subpontica) |
B |
pendii aridi, boscaglie submediterranee (pref. calcare) (0-1200m) |
|
|
|
| Cytisophyllum sessilifolium (L.) O. Lang |
Fabaceae |
citiso a foglie sessili |
|
P caesp |
SW-Europ. |
G |
boschi di latifoglie (querceti e castagneti), cespuglieti (0-800, raram. 1400M; sulle Alpi Maritt. Fino a 2300m) |
|
r |
|
| Cytisus hirsutus L. s.l. |
Fabaceae |
citiso peloso |
|
Ch suffr. |
Eurosib. |
|
prati aridi, brughiere, boscaglie e cedui (pref. acidofila), (0-1500m) |
|
|
|
| Cytisus scoparius (L.) Link subsp.scoparius |
Fabaceae |
ginestra dei carbonai, citiso scopario |
|
P caesp |
Centromedit. |
BD, M (BS?), BC |
acidofila (0-1000m) |
|
c |
|
| Cytisus villosus Pourret |
Fabaceae |
citiso trifloro |
|
P caesp |
W-Medit. |
BS, M, BC |
macchie, leccete (0-1000m) |
|
cc |
x |
| Dorycnium herbaceum Vill. |
Fabaceae |
trifoglino legnoso |
|
H scap/Ch suffr |
SE- Europ.-steppico |
|
prati aridi (acidofila) |
|
|
|
| Dorycnium hirsutum (L.) Ser. |
Fabaceae |
trifoglino irsuto |
|
Ch suffr |
Eurimedit. |
M (BS?), C |
macchie, pascoli aridi (0-1300m) |
|
cc |
x |
| Dorycnium rectum (L.) Ser. |
Fabaceae |
trifoglino palustre |
|
H scap/Ch suffr |
Stenomedit. |
U |
prati umidi paludosi (0-900m) |
|
rr |
|
| Emerus major Mill.subsp.major |
Fabaceae |
coronilla, cornetta dondolina |
|
NP |
Centroeurop. (?) |
BS |
boschi mesofili o debolmente acidofili (con farnia, rovere, castagno),(0-1650m) |
|
c |
x |
| Genista germanica L. |
Fabaceae |
ginestra spinosa |
|
Ch suffr (NP) |
Centroeurop. |
|
cedui, prati magri, brughiere (acidofila), (0-800, raram. 1400m) |
|
|
|
| Genista januensis Viv. |
Fabaceae |
ginestra genovese |
|
Ch suffr / NP |
SE-Europ. |
BD |
cedui, pascoli rupestri (0-900m) |
|
r |
|
| Genista pilosa L. |
Fabaceae |
ginestra tubercolosa |
|
Ch suffr |
Centroeurop. (Subatl.) |
BC, M (BS?) |
prati montani (100-1500m) |
|
c |
x |
| Genista tinctoria L. |
Fabaceae |
ginestra minore, ginestrella, baccellina |
|
Ch suffr |
Eurasiat. |
BC, M (BS?) |
boschi submediterranei (querceti, castagneti, pinete), preferibilmente acidofila (0-1800m) |
|
c |
|
| Laburnum anagyroides Medik.subsp.anagyroides |
Fabaceae |
maggiociondolo, avorniello, cantamaggio |
|
P caesp/P scap |
S-Europ. |
BD, M, BS |
boschi caducifogli (soprattutto querce e castagno), (0-800m, raramentepici |
|
c |
x |
| Ononis natrix L.subsp.natrix |
Fabaceae |
ononide bacaja |
|
H caesp/Ch suffr |
Eurimedit. Con baricentro Occid. |
|
prati aridi (0-1200, raram. 1700m) |
|
|
|
| Ononis spinosa L.subsp.spinosa |
Fabaceae |
ononide spinosa, arrestabue |
|
Ch suffr |
Euri-Medit. |
G |
prati aridi, pascoli, incolti (0-1300m) |
|
c |
x |
| Robinia pseudacacia L. |
Fabaceae |
acacia |
|
P caesp/P scap |
Orig. Nordamer. |
BD, C, BC |
introdotta nel XVII sec. (0-1000m) |
x |
cc nat |
x |
| Spartium junceum L. |
Fabaceae |
ginestra comune, ginestra odorosa |
|
P caesp |
Euri-Medit. |
M (BS?), G |
cespuglieti in stazioni soleggiate (0-1400, sull’Etna fino a 2000m) |
|
cc |
x |
| Teline monspessulana (L.) K. Koch |
Fabaceae |
citiso di Montpellier |
|
P caesp |
Stenomedit. |
M (BS?) |
boschi sempreverdi, macchie (0-800m) |
|
c |
|
| Ulex europaeus L. subsp.europaeus |
Fabaceae |
ginestrone |
|
P caesp |
Subatl. |
BC, M, BD, C |
cespuglieti e macchie submedit., su silice (0-1000m) |
|
cc |
x |
| Castanea sativa Miller |
Fagaceae |
castagno |
|
P scap |
SE-Europ. |
BD, BC, M (BS?) |
generalmente acidofila (0-1200m) |
|
cc |
x |
| Fagus sylvatica L. subsp.sylvatica |
Fagaceae |
faggio |
|
P scap |
Centroeurop. |
BD |
boschi mesofili (0-2000m): la principale componente della foresta latifoglia montana, soprattutto nella zona a clima umido subatlantico. |
|
rr |
|
| Quercus cerris L. |
Fagaceae |
quercia, cerro |
|
P scap |
Eurimedit. |
BD |
boschi, soprattutto su suolo subacido con ristagno d’acqua in profondit� (100-800, raram. 0-1500o |
|
r |
|
| Quercus dalechampii Ten. |
Fagaceae |
quercia di Dalechamps |
|
P scap/P caesp |
SE- Europ. |
BC, C |
boschi, acidofila (0-1000m); si tratta di un taxon incerto, che molti non accettano come specie: gli individui ad esso attribuiti sono spesso ibridi tra Quercus pubescens, Q. robur, Q. petraea |
|
|
x |
| Quercus ilex L. |
Fagaceae |
leccio |
|
P scap (P caesp) |
Steno-Medit. |
BD, BS, BC, M, G, |
boschi aridi, macchie (0-1100, sull’Etna fino a 1800m), |
|
cc |
x |
| Quercus petraea (Mattuschka) Liebl. |
Fagaceae |
quercia, rovere |
|
P scap (P caesp) |
Europ. (Subatl.) |
|
boschi, su suolo acido (0-1000m) |
|
|
|
| Quercus pubescens Willd.subsp.pubescens |
Fagaceae |
quercia pubescente, roverella |
|
P caesp/P scap |
SE Europ. (Subpontica) |
BD, BS, BC, M |
boschi e cespuglieti aridi, suolo generalmente calcareo (0-1200 m) |
|
cc |
x |
| Quercus robur L. subsp.robur |
Fagaceae |
quercia, farnia |
|
P scap |
Europeo-Caucas. |
BD,BI, U |
boschi su suoli ricchi, pi� o meno neutri, con falda freatica elevata (0-800ce |
|
r |
|
| Quercus suber L. |
Fagaceae |
quercia da sughero, sughera |
|
P scap |
W-Medit. |
BD, BS, BC, M |
macchie e boschi sempreverdi, su silice (0-700m) |
x |
c |
x |
| Quercus x crenata Lam. |
Fagaceae |
|
|
P scap |
N-Medit. |
|
probabilmente ibrido Q. cerris x Q. suber (0-800m) |
|
|
|
| Quercus x morisii Borz. |
Fagaceae |
|
|
P scap |
Medit. |
M |
presunto ibrido leccio-sughera |
|
rr |
|
| Hypericum androsaemum L. |
Hypericaceae |
erba di S. Giovanni arbustiva, erba sana |
|
NP |
Eurimedit.-Occid. (Subatlant.) |
U, BD, BI |
boschi, stazioni umide e ombrose (0-1400m) |
|
c |
x |
| Juglans regia L. |
Juglandaceae |
noce |
|
|
|
|
|
|
colt |
|
| Calamintha nepeta (L.) Savi |
Lamiaceae |
mentuccia comune, nepetella |
|
H scap (Ch suffr) |
Medit.-Mont. (Euri-) |
C |
prati aridi, incolti, muri (0-1500m) |
x |
|
x |
| Lavandula angustifolia Mill.subsp.angustifolia |
Lamiaceae |
lavanda vera, spigo |
|
NP |
Steno-Medit.-Occid. |
|
macchia bassa e gariga (0-1800m). Da essa si ricava l’olio di lavanda, pregiatissimo in profumeria, quindi � coltivata dall’antichit� in tutto il territorio italiano. E’ rustica in tutta l’area mediterranea e submediterranea, fino a oltre i confini de |
|
colt |
|
| Lavandula stoechas L.subsp.stoechas |
Lamiaceae |
lavanda selvatica, steca |
|
NP |
Stenomedit. |
M, R |
macchie basse e garighe a cisti (acidofila), (0-600m) |
|
c |
x |
| Micromeria graeca (L.) Benth.ex Rechb.subsp.graeca |
Lamiaceae |
issopo meridionale |
|
Ch suffr |
Stenomedit. |
G |
profumo di citronella; rupi, pietraie, pascoli (0-1200, in Sicilia fino a 1900m); questa sottospecie � la pi� diffusa nell’area dell’oin t |
|
c |
x |
| Micromeria juliana (L.) Benth.ex Rechb. |
Lamiaceae |
issopo montano |
|
Ch suffr |
Stenomedit. |
G |
pendii aridi e sassosi, rupi, muri (0-800, sui Nebrodi fino a 1950m) |
|
c |
|
| Rosmarinus officinalis L. |
Lamiaceae |
rosmarino, ramerino, trasmarino |
|
NP |
Steno-Medit. |
|
macchie e garighe (calcare), (0-800m). Usato dall’antichit� come pianta medicinale, aromatica e condimento. Si pu� ritenere spontaneo lungo le coste, escluso il Medio e Alto Adriatico; in Italia Meridionale, Sicilia e Sardegna si allontana dal mare, m |
|
colt |
x |
| Salvia officinalis L. |
Lamiaceae |
salvia domestica |
|
Ch suffr |
Steno-Medit.-Orient. |
|
rupi aride e pietraie (calcare), (0-300m). Pianta medicinale, conosciuta e coltivata fin dall’antichit�, quindi diffusa e spontaneizzata in un areale pi� vasto di quello originriat |
|
colt |
x |
| Satureja montana L. subsp.montana |
Lamiaceae |
santoreggia montana |
|
Ch suffr |
Orofit. W-Medit. |
G, M |
prati aridi steppici su calcare e serpentini (0-1300m) |
|
c |
x |
| Teucrium capitatum L.subsp.capitatum |
Lamiaceae |
camedrio polio, canutola |
|
Ch suffr |
Stenomedit. |
G |
include T.polium L.; garighe, pascoli aridi, dune consolidate (0-900m) |
|
c |
x |
| Teucrium chamaedrys L.subsp.chamaedrys |
Lamiaceae |
camedrio comune, calamandrea, querciola, calandrina |
|
Ch suffr |
Eurimedit. |
G, C |
prati aridi, margini dei boschi, leccete e quercete xerofile (0-1700m) |
|
c |
x |
| Teucrium flavum L. |
Lamiaceae |
camedrio doppio |
|
Ch suffr (NP) |
Stenomedit. |
G |
rupi e pendii sassosi (pref. calcare), (0-1000m) |
|
c |
x |
| Teucrium montanum L. |
Lamiaceae |
camedrio montano |
|
Ch suffr |
Orofit. S-Europ. |
G |
prati aridi (calcare), (0-2100m) |
|
c |
|
| Thymus longicaulis C. Presl subsp.longicaulis |
Lamiaceae |
timo con fascetti |
|
Ch rept (Ch suffr) |
Eurimedit. |
G |
prati aridi e sassosi (0-1600m) |
|
rr |
|
| Thymus pulegioides L.subsp.pulegioides |
Lamiaceae |
timo goniotrico |
|
Ch rept (Ch suffr) |
Eurasiat. |
|
include T.serpyllum L.; prati aridi (pref. silice), (0-2200m) |
|
c |
|
| Thymus vulgaris L.subsp.vulgaris |
Lamiaceae |
timo maggiore |
pepolino? |
Ch frut (Ch suffr) |
Stenomedit.-Occid. |
|
garighe, pendii aridi (0-800m) |
|
colt |
|
| Laurus nobilis L. |
Lauraceae |
alloro, lauro |
|
P caesp |
Stenomedit. |
BD, M (BS?), C, BI, U |
stazioni soleggiate nella zona dell’olivo (0-800m); nelle nostre zone, cos� come in Maremma e coste laziali, spesso si trova vicino a corsi d’acqua e in boschi umidi; largamente coltivato, quindi in molte zone si trova come naturalizzato: probabilmente |
x |
c |
x |
| Linum tenuifolium L. |
Linaceae |
lino montano |
|
Ch suffr |
Submedit.-Pontico |
G |
prati aridi (calcare), (0-1500m) |
|
c |
x |
| Linum usitatissimum L. |
Linaceae |
lino coltivato |
|
T scap |
coltivato e subspontaneo (0-2000m); pare che in nessun luogo cresca come pianta veramente spontanea. |
|
|
|
colt |
|
| Tilia platyphyllos Scop.subsp.platyphyllos |
Malvaceae |
tiglio nostrano |
|
P scap (P caesp) |
Europ.-Caucas. |
BD |
boschi umidi, forre, spesso con olmo, frassino, ontano, faggio (0-1200m) |
|
r |
|
| Ficus carica L. |
Moraceae |
fico |
|
P scap |
Medit.-Turan. |
BI, C, BD |
rupi ombrose, muri (0-800m) |
|
c |
x |
| Morus alba L. |
Moraceae |
gelso comune, moro bianco |
|
P scap |
Asia Orientale; coltivato per il baco da seta in tutto il territorio italiano e raramente subspontaneo |
|
|
|
colt |
|
| Myrtus communis L. subsp.communis |
Myrtaceae |
mirto, mortella |
|
P caesp |
Steno-Medit. |
BS, BC, M, G, C, R |
macchia mediterranea (0-500m) |
x |
c |
x |
| Fraxinus angustifolia Vahl subsp.oxycarpa (Willd.) Franco e Rocha Afonso |
Oleaceae |
frassino meridionale |
|
P scap |
SE-Europ.-(Pontica) |
|
boschi umidi, forre (0-1000m) |
|
|
|
| Fraxinus excelsior L.subsp.excelsior |
Oleaceae |
frassino comune |
|
P scap |
Europeo-Caucas. |
BD |
boschi riparii, forre umide (0-1500m) |
|
|
|
| Fraxinus ornus L. subsp.ornus |
Oleaceae |
frassino da manna, orniello, orno, avorniello |
|
P scap |
Eurimedit. |
BC, BS, BI, BD, M, C |
boscaglie degradate nell’area submediterranea (0-1400m) |
|
c |
x |
| Ligustrum lucidum W. T. Aiton |
Oleaceae |
ligustro |
|
NP |
Orig. Cina, Corea, Giappone |
C |
|
|
rr nat |
|
| Ligustrum vulgare L. |
Oleaceae |
ligustro, olivella |
|
NP |
Eurasiat. |
BD, M (BS?) |
boschi caducifogli termofili, soprattutto ai margini e nei cespuglieti in degradazione, siepi (0-1300m) |
|
c |
|
| Olea europaea L.var.europaea |
Oleaceae |
olivo |
|
P caesp/P scap |
Orig. Stenomedit. |
C |
coltivato su vasta scala in tutta l’area mediterranea (0-900m) |
x |
colt |
x |
| Olea europaea L.var.sylvestris Hoffmgg.e Link |
Oleaceae |
oleastro |
|
P caesp/P scap |
Orig. Stenomedit. |
G, C, M (BS?) |
spontaneo soprattutto sulle coste |
|
c |
x |
| Phillyrea angustifolia L. |
Oleaceae |
ilatro sottile |
|
P caesp |
Steno-W-Medit. |
BS, BC, M, G |
macchie e garighe in ambiente aridissimo e caldo (0-600m) |
x |
c |
x |
| Phillyrea latifolia L. |
Oleaceae |
ilatro comune, lilatro, filaria |
|
P caesp |
Stenomedit. |
BS, BC, M, G |
macchie e leccete (0-800m) |
x |
c |
x |
| Osmunda regalis L. |
Osmundaceae |
felce florida, osmunda regale |
|
G rhiz |
Subcosmop. |
BI, U |
luoghi umidi e boschivi (clima oceanico), (0-600m) |
|
c |
x |
| Pinus halepensis Mill. |
Pinaceae |
pino d’Aleppo |
|
P scap |
Stenomedit |
G |
pinete e garighe, soprattutto costiere (0-800m) |
|
c nat |
x |
| Pinus nigra J. F. Arnold subsp.laricio Maire |
Pinaceae |
pino silano, pino di Calabria |
|
P scap |
Endem. |
BD |
boschi montani, generalmente su rocce silicee e lave (800-1800m); sul M. Pisano ne esiste una stazione nel comune di Buti |
|
rr |
|
| Pinus nigra J. F. Arnold subsp.nigra |
Pinaceae |
pino nero, pino austriaco |
|
P scap |
Orig. Illirico |
BC, BD |
rupi calcaree (0-1200m) |
|
c nat |
x |
| Pinus pinaster Aiton subsp.escarena (Risso) K. Richt. |
Pinaceae |
pino marittimo |
|
P scap |
W-Medit. (Steno-) |
BD, BC, M, BS |
pinete e macchie (acidofila), (0-800m) |
x |
cc |
x |
| Pinus pinea L. |
Pinaceae |
pino domestico, pino da pinoli |
|
P scap |
Orig. Eurimedit. |
BC, M (BS?) |
dune, macchie, pendii aridi (0-800m) |
|
r nat |
|
| Anthirrinum latifolium Mill. |
Plantaginaceae |
bocca di leone gialla |
|
Ch frut |
W-Medit. |
G |
rupi, muri (0-600m) |
|
c |
|
| Anthirrinum majus L.subsp.majus |
Plantaginaceae |
bocca di leone comune |
|
Ch frut |
Orig. W-Medit. |
G |
rupi, pietraie, macerie, muri (0-800m); coltivata dall’antichit�, � naturalizzata in Itste |
|
r nat |
|
| Cymbalaria muralis Gaertn., Mey.et Sch. |
Plantaginaceae |
ciombolino, |
|
H scap/Ch rept |
Subcosmop. |
C |
rupi, muri e stazioni ruderali (0-1500m) |
|
|
|
| Platanus hispanica Mill.ex Munchh. |
Platanaceae |
platano comune |
|
P scap |
Orig. Eurimedit. |
C, U |
coltivato e inselvatichito (0-800m) |
|
rr nat |
|
| Phyllostachys bambusoides Sieb.et Zucc. |
Poaceae |
bambe |
|
P scap |
Orig. Giappone |
|
|
|
colt |
|
| Punica granatum L. |
Punicaceae |
melograno, pomo granato |
|
P scap |
SW-Asiat. |
|
coltivato e inselvatichito (0-800m), entro l’area della vite |
|
colt |
|
| Clematis flammula L. |
Ranunculaceae |
clematide fiammola |
|
P lian |
Eurimedit. |
G, BS |
macchie, leccete, garighe, siepi (0-600m) |
|
c |
x |
| Clematis vitalba L. |
Ranunculaceae |
clematide vitalba, viorna |
|
P lian |
Europeo-Caucas. |
BD, BC, C |
boschi caducifogli submediterranei, siepi (0-1300m) |
|
c |
x |
| Helleborus foetidus L.subsp.foetidus |
Ranunculaceae |
elleboro puzzolente |
|
Ch suffr |
Subatl. |
|
margini dei boschi, cedui (0-1000, raram. 1800m) |
|
|
|
| Frangula alnus Mill.subsp.alnus |
Rhamnaceae |
frangola comune, alno nero |
|
P caesp |
Europ.-Caucas. |
BC, BD, U, C |
boschi di latifoglie, soprattutto in ambienti umidi (0-1300m) |
|
|
|
| Rhamnus alaternus L. subsp.alaternus |
Rhamnaceae |
ranno alaterno, alaterno, legno puzzo |
|
P caesp |
Stenomedit. |
BS, M, G |
tipico elemento della lecceta e macchia sempreverde (0-700m) |
|
c |
x |
| Rhamnus alpina L. s.l. |
Rhamnaceae |
ranno alpino |
|
P caesp |
W-Medit.-Mont. |
|
rupi calcaree, boschi, faggete (600-1800m) |
|
|
|
| Ziziphus zizyphus (L.) Meikle |
Rhamnaceae |
giuggiolo comune |
|
P caesp/P scap |
E-Asiat. |
|
coltivato per il frutto (0-600m) |
|
colt |
|
| Crataegus monogyna Jacq. |
Rosaceae |
biancospino comune |
|
P caesp (P scap) |
Paleotemp. |
BD, BS, C |
cespuglieti, siepi, boschi xerofili degradati (pref. calcare), (0-1500m) |
|
c |
x |
| Malus domestica (Borkh.) Borkh. |
Rosaceae |
melo comune |
|
P scap |
|
C |
coltivata (0-1500m) |
|
colt |
|
| Malus florentina (Zuccagni) C. K. Schneider |
Rosaceae |
melo ibrido |
|
P caesp/P scap |
NE-Medit. (Transadriatico) |
|
boschi submediterranei (300-1200m) |
|
|
|
| Mespilus germanica L. |
Rosaceae |
nespolo volgare |
|
P caesp/P scap |
S-Europ.-Pontico |
BD |
raramente coltivato e inselvatichito nei boschi di latifoglie su suolo subacido (castagneti, querceti), (0-1000m) |
|
r |
|
| Prunus avium L. subsp.avium |
Rosaceae |
Ciliegio |
|
P scap |
Orig. Pontica (?) |
BD, BC, C |
coltivato e spesso subspontaneo (0-1500m) |
|
c nat |
|
| Prunus cerasus L. |
Rosaceae |
marena, marasca |
|
P scap |
Pontica (?) |
|
spesso coltivato e inselvatichito (0-800m) |
|
colt |
|
| Prunus dulcis (Miller) D. A. Webb |
Rosaceae |
mandorlo |
|
P scap |
S-Medit. (?) |
|
coltivato e raramente inselvatichito (0-800m) |
|
colt |
|
| Prunus mahaleb L. |
Rosaceae |
ciliegio canino |
|
P caesp (P scap) |
S-Europ.-Pontico |
M (BS?) |
boscaglia termofila submediterranea, cedui, siepi (0-800, in Sicilia fino a 1900m); in Toscana � segnalato solo sul M. Pisano e sulla Pania di Corfie |
|
rr |
|
| Prunus spinosa L. subsp.spinosa |
Rosaceae |
prugnolo, pruno selvatico, strozzapreti |
|
P caesp |
Europ.-Caucas. |
BD, M (BS?) |
boschi cedui, cespuglieti, siepi, muretti (0-1500m) |
|
c |
x |
| Pyracantha coccinea M. Roem. |
Rosaceae |
agazzino |
|
P caesp |
Stenomedit. |
|
boschi sempreverdi, leccete, siepi (0-900m) |
|
|
|
| Pyrus communis L. |
Rosaceae |
pero comune |
|
P scap |
|
|
coltivato (0-1000m) |
|
colt |
|
| Rosa agrestis Savi |
Rosaceae |
rosa delle siepi |
|
NP |
Eurimedit. |
G |
boschi caducifogli su terreni subacidi (0-1300m) |
|
r |
|
| Rosa canina L. |
Rosaceae |
rosa selvatica comune, pitterlenga |
|
NP |
Paleotemp. |
M (BS?), C |
boscaglie degradate, cespuglieti, siepi (0-1500m) |
|
c |
x |
| Rosa gallica L. |
Rosaceae |
rosa serpeggiante |
|
NP |
Centroeurop.-Pontica |
|
cedui, boscaglie, prati aridi, anche acidof. (0-800, raramente 1400m) |
|
|
|
| Rosa micrantha Borrer ex Sm. |
Rosaceae |
rosa balsamina minore |
|
NP |
Pontico-Eurimedit. |
G |
boscaglie, cedui, siepi (0-1400m) |
|
r |
|
| Rosa rubiginosa L. |
Rosaceae |
rosa balsamina |
|
NP |
Eurasiat. |
|
boscaglie, cespuglieti, siepi (100-1400m) |
|
|
|
| Rosa sempervirens L. |
Rosaceae |
rosa di S. Giovanni |
|
NP |
Stenomedit. |
BD, M (BS?), C |
leccete, macchie sempreverdi; raramente anche nei tipi pi� termofili di bosco submediterraneo (0-100na |
|
c |
x |
| Rosa serafinii Viv. |
Rosaceae |
rosa di Serafini |
|
NP |
Orof.-Stenomedit. |
R |
cespuglieti, cedui, siepi (800-1500m) |
|
r |
x |
| Rubus caesius L. |
Rosaceae |
rovo bluastro |
|
NP |
Eurasiat. |
BD, U |
boschi rivieraschi, forre, suoli boschivi umificati in ambienti umidi e ombrosi (0-1200, raram. 2000m) |
|
r |
|
| Rubus canescens DC. |
Rosaceae |
rovo tomentoso |
|
NP |
N-Medit. (Euri-) |
|
cedui, boschi aridi 0-1200m) |
|
|
|
| Rubus hirtus (group) |
Rosaceae |
rovo |
|
NP |
W-Europ. |
BD, BC |
|
|
c |
x |
| Rubus ulmifolius Schott |
Rosaceae |
rovo comune |
|
NP |
Eurimedit. |
BI, BD, BC, M (BS?), C |
siepi, incolti, cedui (0-1100m) |
|
cc |
x |
| Sorbus aucuparia L. subsp.aucuparia |
Rosaceae |
sorbo degli uccellatori |
|
P caesp/P scap |
Europ. |
BD, M (BS?) |
boschi montani (faggete, abetine) e subalpini, cespuglieti a rododendri (600-2100m, raramente fino al piano) |
|
rr |
|
| Sorbus domestica L. |
Rosaceae |
sorbo comune, sorbolo |
|
P scap |
Eurimedit. |
BD, M (BS?), C |
boschi submediterranei; anche coltivato per il frutto (0-800m) |
x |
c |
x |
| Sorbus torminalis (L.) Crantz |
Rosaceae |
sorbo torminale, baccarello, ciavardello |
|
P caesp/P scap |
Paleotemp. |
BC, BD |
boschi di latifoglie (soprattutto querce), (0-800m) |
|
c |
|
| Rubia peregrina L.subsp.longifolia (Poir.) O. B�lm) |
Rubiaceae |
robbia |
|
P lian |
Stenomedit.-Macarones. |
BD |
|
|
cc |
x |
| Rubia peregrina L.subsp.peregrina |
Rubiaceae |
robbia selvatica |
|
P lian |
Stenomedit.-Macarones. |
BD, M (BS?) |
boschi sempreverdi (leccete) e pi� raramente caducifogli, macchie, siepi (0-10000m |
|
cc |
x |
| Ruscus aculeatus L. |
Ruscaceae |
pungitopo, ruscolo pungitopo |
|
Ch frut |
Euri-Medit. |
BD, BI, BS, G |
leccete, boschi caducifogli termofili (0-600, al Sud 0-1200m); spesso coltivato e inselvatichito |
|
cc |
|
| Ruscus hypoglossum L. |
Ruscaceae |
ruscolo maggiore, erba bonifica, bislingua |
|
Ch frut |
Euri-Medit. (Sub-pontico) |
|
boschi di latifoglie (soprattutto faggete), (0-1400m); spesso coltivato e inselvatichito |
|
|
|
| Ruta angustifolia Pers. |
Rutaceae |
ruta a foglie strette |
|
Ch suffr |
Stenomedit.-Occid. |
G |
prati aridi, garighe (0-800m) |
|
c |
x |
| Ruta chalepensis L. |
Rutaceae |
ruta d’Aleppo |
|
Ch suffr |
S-Medit. |
G |
rupi, muri, prati aridi, garighe, macchie; spesso sinantropica (0-800m) |
|
r |
|
| Ruta graveolens L. |
Rutaceae |
ruta comune |
|
Ch suffr |
Subpontica, divenuta Euri-Medit. |
|
pendii erbosi e rupi (calcare), (0-1100m) |
|
|
|
| Populus alba L. |
Salicaceae |
pioppo bianco, gattice |
|
P scap |
Paleotemp. |
BI, U, BD, C |
stazioni umide o inondate lungo i fiumi e sulla riva dei laghi (0-1000m) |
|
r |
|
| Populus canescens (Aiton) Sm. |
Salicaceae |
pioppo canescente |
|
P scap |
S-Europ. |
BD |
stazioni umide (0-600m) |
|
rr |
|
| Populus nigra L. |
Salicaceae |
pioppo nero |
|
P scap |
Paleotemp. |
|
presente anche come cv. Italica (pioppo cipressino); spontaneo lungo i fiumi e sui laghi (0-1200m) |
|
colt |
|
| Populus tremula L. |
Salicaceae |
pioppo tremulo |
|
P scap |
Eurosiber. |
BC, BD, C |
boschi montani, soprattutto umidi, pi� raramente fino al piano (0-2000 f |
|
c |
|
| Populus x canadensis Moench |
Salicaceae |
pioppo del Canadn |
|
P scap |
|
|
ibrido P.deltoides Marsh.x P.nigra L., coltivato in piantagioni |
|
colt |
|
| Salix alba L. |
Salicaceae |
salice comune |
|
P scap |
Paleotemp. |
U |
luoghi umidi (0-1200, raram. 1600m) |
|
c |
|
| Salix caprea L. |
Salicaceae |
salice delle capre |
|
P caesp |
Eurasiat. |
U, BD, C |
boschi umidi (0-1800m) |
|
c |
|
| Salix cinerea L. |
Salicaceae |
salice cinereo |
|
P caesp |
Paleotemp. |
U |
boschi umidi (0-1000m) |
|
r |
|
| Salix viminalis L. |
Salicaceae |
salice da vimini, vimine, vettino, vetrice, vinco |
|
P caesp/P scap |
Eurosib. |
|
terreni umidi e inondati (0-500, raram. 1500m); spesso coltivato |
|
colt |
|
| Osyris alba L. |
Santalaceae |
ginestrella |
|
NP |
Eurimedit. |
BS, G, M |
macchia mediterranea (0-1100m) |
|
c |
x |
| Thesium humifusum DC. |
Santalaceae |
linaiola divaricata |
|
H scap/Ch suffr |
Eurimedit. |
G |
prati aridi, garighe (calcare), (0-1200m) |
|
|
|
| Acer campestre L. |
Sapindaceae |
acero oppio, loppio, chioppo, testuccio |
|
P scap |
Europ.-Caucas. |
BD, C, U |
boschi mesofili su suolo ricco; comunemente coltivato in siepi e vigne (0-800, in Sicilia fino a 1600m) |
|
c |
|
| Acer negundo L. |
Sapindaceae |
acero americano |
|
P scap |
Orig. Nordamer. |
U |
coltivato (0-500m) |
|
rr nat |
|
| Acer platanoides L. |
Sapindaceae |
acero riccio |
|
P scap |
Europeo-Caucas. |
BD |
boschi termofili (0-1300m) |
|
|
|
| Acer pseudoplatanus L. |
Sapindaceae |
acero di monte, acero bianco, acerofico, loppone |
|
P scap |
Europ.-Caucas. |
BD, C |
boschi montani, soprattutto faggete (500-1500, raram. 0-1900m) |
|
c |
x |
| Ailanthus altissima (Mill.) Swingle |
Simaroubaceae |
ailanto |
|
P scap |
Cina |
C |
infestante |
|
c nat |
x |
| Smilax aspera L. |
Smilacaceae |
salsapariglia, stracciabrache, salsa paesana, salsa siciliana, edera spinosa, rovo cervone |
|
NP (G rhiz) |
Paleosubtrop. |
BS, BC, C, BD, G, M |
macchie sempreverdi, leccete, siepi (0-1200m) |
x |
cc |
|
| Solanum dulcamara L. |
Solanaceae |
morella rampicante, dulcamara, corallini, vite selvatica |
|
NP |
Paleotemp. |
BD |
boschi umidi, incolti, generalmente in ambiente ombroso (0-1100, max. 1450m) |
|
c |
x |
| Daphne gnidium L. |
Thymelaeaceae |
dafne gnidio |
|
P caesp |
Stenomedit. |
M |
macchia sempreverde (0-800m) |
|
c |
x |
| Daphne laureola L. |
Thymelaeaceae |
dafne laurella, laureola, pepe montano |
|
P caesp |
Submedit.-Subatl. |
BD, BI |
boschi di latifoglie su terreni blandamente acidi (300-800, in Abruzzo fino a 1200, in Sicilia fino a 1500m) |
|
c |
x |
| Celtis australis L. subsp.australis |
Ulmaceae |
bagolaro comune, spaccasassi |
|
P scap |
Eurimedit. con baricentro Orient |
M (BS?) |
boschi aridi su calcare (0-800m) |
|
r |
|
| Ulmus minor Mill. subsp.minor |
Ulmaceae |
olmo comune |
|
P caesp/P scap |
Europeo-Caucas. |
BD, M (BS?), C |
boschi, siepi, incolti (0-1200m) |
|
c |
|
| Centranthus ruber (L.) DC.subsp.ruber |
Valerianaceae |
camarezza comune, valeriana rossa, savonina |
|
Ch suffr |
Stenomedit. |
G, C, R |
rupi, vecchi muri (0-1200m) |
|
cc |
x |
| Vitis vinifera L.subsp.vinifera |
Vitaceae |
vite comune |
|
P lian |
|
|
coltivata e inselvatichita (0-800, raram. 1200m) |
|
colt |
|
| Athyrium filix-femina (L.) Roth. |
Woodsiaceae |
felce femmina |
|
H ros |
Subcosmop. |
BI |
bosco umido (0-2400m) |
|
cc |
x |
| Blechnum spicant (L.) Roth. |
Woodsiaceae |
lonchite |
|
H ros |
Circumbor. |
BI |
boschi (acidofila), (0-2000m) |
|
c |
x |